جواد شمقدری: حجاب یک نگاه مترقی به حوزه انسان شناسی است /گفتگو با هنرمندان ،پیرامون جشنواره تولیدات رسانه ای حجاب و عفاف


نویسنده: گفتگو از :ناهید جعفر پورکامی


    جواد شمقدری مشاور هنری رئیس جمهور در خصوص نخستین جشنواره حجاب و عفاف گفت:
    “هر حرکت فرهنگی که در راستای طرح شعار اسلامی باشد قطعا باعث جذب مخاطب می شود و می تواند دغدغه جدید در مخاطبین ایجاد کند.”
    مشاور هنری رئیس جمهور حجاب و عفاف را یکی از شریعت های اسلامی دانست و تاکید کرد: “در انقلاب اسلامی موضوع حجاب و عفاف مورد دستاویز قرار می گیرد و به فرهنگ و عقاید و شریعت اسلامی مرتبط می شود.”
    همچنین در دنیا و کشورهای اسلامی موضوع نه تنها یک پدیده متحجرانه نیست بلکه یک نگاه مترقی به حوزه انسان شناسی بخصوص شخصیت زن است. حجابی که در اسلام مطرح می شود بیشتر زن را در بر می گیرد و در مورد مرد حجاب بیشتر در حیا و غیرت معنا پیدا می کند.
    شمقدری فعالیت هایی همچون تئاتر و سینما را پیام آور و عرضه کننده اطلاعات برشمرد و فرهنگ حجاب را نقش اساسی در خلاقیت ها دانست.
    ناصر شفق دیگر هنرمند متعهد کشورمان است که در جشنواره نور گفتگویی با وی انجام دادیم.
    ناصر شفق تهیه کننده سینما و تلویزیون نخستین جشنواره تولیدات رسانه ای حجاب و عفاف را تاثیرگذار دانست و گفت: هرچقدر رویکرد جشنواره به سمت فرهنگ و هنر پیش رود، نتیجه بهتری خواهیم داشت چرا که از این طریق نگاهی کامل نسبت به کل مسائل فرهنگی پیدا خواهیم کرد و نسبت به موضوع جشنواره جدی تر عمل می کنیم.
    شفق تا به حال در آثار خود به این موضوع پرداخته است و می گوید این مسئله از اهمیت و حساسیت بالایی برخوردار است چرا که هماهنگی لازم و برنامه ریزی دقیق را می طلبد بنابر این باید ریشه ای تر به این موضوع پرداخته شود.
    وی به ذکر اهمیت این مسئله نیز تصریح کرد که: پرداختن به این گونه مسائل می تواند تاثیر بسزایی بر افرادی که از این موضوع غافل شده اند داشته باشد.
    حسن هدایت نیز جزء آن دسته از هنرمندانی بود که در این جشنواره با او گفتگویی داشتیم. وی بهترین عامل توسعه و ترویج فرهنگ عفاف و حجاب در جامعه را تبلیغات و نتیجه مطلوب آن دانست.
    به گفته این هنرمند در اسلام حجاب به صورت روایت حدود شرعی به نقل از فقهای دینی تعریف شده است و این امر به میزان اطلاعات مردم بستگی دارد امروزه در ذهن خیلی از افراد موضوع حجاب و عفاف به صورت تحمیلی جلوه گر شده است. با تبلیغات غیرمستقیم برای مخاطب باید این امکان را فراهم کرد که با تفکر و تامل بر روی مسائل اجتماعی این امر را تحمیلی تلقی نکنند.
    هدایت خاطرنشان کرد: وجود کارشناس های مذهبی در کنار کارهای هنری مانند فیلم و سریال می تواند موجب وارد شدن هنر در حیطه مذهب شود چرا که بایدها و نبایدهای جامعه از طریق سینما و تلویزیون به راحتی به مخاطب انتقال می یابد.
    متولیان برگزاری این گونه جشنواره ها به عقیده هدایت باید با فرهنگ سازی مناسب در امر حجاب فضایی را ایجاد کنند تا افراد بتوانند با الگوبرداری و بهره گیری از این گونه راهکارهای جدید و نوین اجتماعی به این گونه جشنواره ها گرایش پیدا کنند.
    جمال شورجه کارگردان سینما نیز تاثیر جشنواره عفاف و حجاب اسلامی را در سینمای دینی و ملی ایران امری مهم دانست و افزود: فیلم ها و آثار هنری نباید مروج پاره ای از ناهنجاری های دینی در یک جامعه اسلامی باشند پوشش ظاهری به طور مشخص نشان دهنده عفت درونی است. هرچه که این امر در متن جامعه پایه گذاری و بنیادینه شود جامعه، مخاطب و هنر در آن به منتهی الیه دقیق و واقعی امر مهم عفاف و حجاب منجر می شود.
    به اعتقاد شورجه هنرمند، نویسنده، سینماگر و فیلمساز قبل از رویارویی با این مسئله اگر شخصیت درونی اش درنقطه مقابل ناهنجاری دین باشد به طور حتم مروج عفاف و حجاب ظاهری، رفتاری و حتی کلامی در متن آثار خود خواهد بود در غیر این صورت علی رغم میل جامعه و مخاطب، آثاری را ترسیم خواهد کرد که مسیر تفکر افراد را منحرف می کند.
    وی خاطرنشان کرد: تشویق و تقدیر از سینماگران دینی، تحت عنوان عفاف و حجاب، مروج ارائه هرچه بهتر و بیشتر این نوع از آثار در بین سینماگران و اهالی هنر خواهد بود که باید با پیروی از بایدها و نباید های منطقی نظام جمهوری در بحث سینمای ملی و دینی، هنری بنیادین و ریشه دار داشته باشیم.
    جمال شورجه به عنوان کارگردان موفق در عرصه سینما نقش ارگان های دولتی و بخصوص وزارت ارشاد را پررنگ و بسیار مناسب دانست و تاکید کرد: بازنگری فیلمنامه ها و موضوعات هنری در راستای اشاعه و ترویج سینما و هنر دینی تحت عنوان عفاف و حجاب به انعکاس و بازتاب قابل توجهی در جامعه منتهی می شود که باید سینماگران، هنرمندان و اهالی سینما واقع بینانه تر و آگاهانه تر در این مسیر خطیر و حساس قدم برداشته و به سمت و سوی معین و مشخص هدایت شوند بنابراین نقش ارگان های دولتی بخصوص وزارت ارشاد نقش پررنگ و بسیار موثری است.
    حبیب الله بهمنی تهیه کننده و کارگردان سینما افزود: مسئله حجاب باید از طریق آموزش و ریشه یابی فرهنگی بررسی شود چرا که آموزش و پرورش، دانشگاه ها و بسیاری از مراکز فرهنگی می توانند در این امر گام موثری بردارند.
    به نظر بهمنی نباید همه امور و وظایف به امر فیلمسازی و رسانه منتهی شود به این دلیل که نقش مسئولان تربیتی و فرهنگی در این مقوله حایز اهمیت است.
    خوشبختانه در رسانه بخصوص در تصویر به مسئله حجاب زیاد پرداخته شده. چرا که بعد از سال های 68 و 69 دیگر زنان محجبه در فیلم ها به شکل سنتی ظاهر نمی شوند و در عرصه های مختلف فعالیت می کردند.
    وی به فیلم “مروارید سیاه” که ساخته خویش بود اشاره کرد و گفت: فیلم مروارید سیاه ساخته سال 69-68 هرچند از لحاظ موضوعی به حجاب نپرداخته ولی در آن زنی با حجاب کامل چادر به تصویر کشیده شده که این زن کاملااجتماعی است و کلیه امور خارج از منزل خود را انجام می دهد.
    یک فیلم یا مجموعه باید نیازش از یک شخصیت مشخص باشد. حجاب زنی که شخصیت مبتذلی در فیلم دارد با حجاب یک زن مقدس، کاملامتفاوت است، همین طور حجاب زنی که امور عادی روزانه را در منزل انجام می دهد باید با حجاب زنی که در اجتماع ظاهر می شود متفاوت باشد.
    بهمنی در خصوص برگزاری جشنواره نور عنوان کرد: فعالیت های فرهنگی برای نشان دادن هر نوع رفتار پسندیده مانند “حجاب و عفاف” در جامعه لازم است، از این طریق می توان به شکلی غیرمستقیم به مزایای حجاب در جامعه پرداخت که اینها مستلزم تبلیغات درست می باشد.
    وی برگزاری جشنواره نور را در جامعه لازم و ضروری دانست و ادامه داد: از طریق این جشنواره می توان به شکلی غیرمستقیم به محاسن و مزایای حفظ حجاب در جامعه پرداخت چرا که این فعالیت ها در دراز مدت نتیجه می دهند و مستلزم تبلیغات درست می باشند. به این منظور تبلیغات باید به گونه ای باشد تا به اعماق قلب افراد نفوذ کند تا همه به شکل منطقی با این مسئله برخورد کنند و خود را ملزم به رعایت آن بدانند.
    پرویز شیخ طادی کارگردان سینما و تلویزیون درباره نخستین جشنواره تولیدات رسانه ای حجاب و عفاف”نور” گفت: برای تقویت فرهنگ حجاب بهتراست از رسانه های بصری و فراگیر مانند صدا و سیما استفاده کرد که برگزاری چنین جشنواره هایی می تواند گام موثری برای رواج دادن حجاب در بین مردم بخصوص جوانان باشد.
    شیخ طادی تا به حال به مقوله عفاف و پوشش به صورت موضوعی نپرداخته اما سعی کرده آن را به تصویر بکشد، بخصوص در فیلم های تولیدی خویش به پوشش و عفاف، آن طور که در مسائل دینی و در قرآن آمده توجه ویژه ای داشته است.
    این کارگردان سینما و تلویزیون خطاب به مسئولان و هنرمندان جشنواره تصریح کرد: مقوله مهم دینی مانند حجاب نباید تنها به جشنواره اختصاص یابد بلکه باید ادامه دار، جهت دار، تخصصی و به روز باشد و هنرمندان نیز در کلیه آثار و در تمام موضوعات به حجاب توجه ویژه ای داشته باشند تا به نقاط قوت جشنواره بیشتر پرداخته شود چرا که به روز بودن جشنواره ها می تواند نسل های نو را متحول کند.
    علیرضا اسحاقی نیز یکی دیگر از کارگردانان باتجربه و متعهد تلویزیون در این باره می گوید: این حرکت درارتباط با حجاب و عفاف حرکتی قابل تحسین است چرا که تاکنون به لحاظ فرهنگی به این موضوع توجهی نشده بود.
    وی حجاب را مسئله ای درون فردی دانست که نیاز مند هیچ گونه اعمال فشار و اجبار از سوی ارگانی نمی باشد و نه تنها زنان بلکه در مورد مردان نیز صدق می کند. در صورتی که درجامعه امروزی به زنان در ارتباط با رعایت حجاب تاکید فراوان شده است.
    ***
    مطلوب است در آثار سینمایی و تلویزیونی که به عنوان الگوی فرهنگی جامعه به شمار می روند از مقوله حجاب و عفاف در هر دو صورت عمیق و سطحی بهره برد. بدین معنا که تنها حجاب را در پوشش خلاصه نکنیم چرا که در این صورت به گونه ای سطحی به مقوله حجاب پرداخته ایم.
    اگر در کنار پوشش به جنبه های دیگر حجاب از جمله اخلاق، رفتار و کلام توجه کنیم اثربخشی بیشتری را در میان اقشار مختلف جامعه بویژه جوانان خواهیم داشت. به امید آن روز رسالت ۱۰/۱۰/۸۶