(مقاله وارده)


حضور محترم مدیرمسئول روزنامه وزین کیهان
    پس از سلام و تحیت عید سعید فطر
    استحضار دارید که چندی است در ماه مبارک رمضان، رسانه ملی با تأسی و تمسک به مضامین دینی و مذهبی، اقدام به ساخت و نمایش مجموعه هایی می نماید تا در طول این ماه مبارک بتواند در کنار سفره افطار روزه داران، نمک مختصری باشد برای اوقات فراغت آنها که هم توجهی به ارزش های اسلامی و انسانی بکنند و هم آن اوقات فراغت را به سادگی نگذرانند.
    تلاش مجموعه مدیران و دست اندرکاران سیمای جمهوری اسلامی و سازندگان این سریالها در طول این سالها قابل تقدیر و تحسین است. اینکه برخلاف ادعای برخی، اتفاقا سریال ها و فیلم های مذهبی که براساس روایات و احادیث دینی ساخته می شوند، همچنان از پرمخاطب ترین انواع سینما و برنامه های تلویزیونی هستند و این جای بسی شعف دارد که مردم خداجوی و مسلمان در میان خیل فیلم و سریال های خنثی و بی هدف و بعضا نامطلوب که از طرق مختلف در معرض دیدشان قرار می گیرد، این گونه آثار دینی را برای تماشا برمی گزینند که نقش سیمای جمهوری اسلامی در این میان غیرقابل تردید است.
    اما در این میان متاسفانه برخی مسامحه ها از سوی بعضی دست اندرکاران رسانه ملی صورت می گیرد که عمدتا مورد انتقاد و اعتراض همان تماشاگران روزه دار و دقیق قرار می گیرد. آنچه در زیر می آید اشاره ای به برخی از همین تسامح و تساهل هاست. بدون آنکه قصد بی اجر نمودن زحمت و تلاش دوستان فیلمساز و مدیران شایسته رسانه ملی در کار باشد، تنها گلایه ای دوستانه و از سر دغدغه دین و شریعت است. ان شاءالله
    امضاء محفوظ
    جای تعجب و حیرت نداشت که در سینما و تلویزیون رژیم شاه، بنا بر ماموریتی که حکومت مذکور از سوی صهیونیسم و امپریالیسم در جهت مقابله با ارزش ها و سمبل های اسلامی برعهده گرفته بود، مرتبا واژه ها و شخصیت هایی همچون «حاج آقا» (که در فرهنگ اسلامی به عنوان زیارت کننده خانه خدا، از مفاهیم عمیق و والایی برخوردار است) مورد هتک حرمت قرار گرفته و به سخره و مضحکه درآید تا بلکه در اذهان به خصوص نسل جوان، ارزش های دینی کم رنگ گردد. از همین رو بود که در یکی از اولین فیلم های تاریخ سینمای ایران یعنی «حاجی آقا، آکتور سینما»، یک حاج آقا، ملعبه کارگردانی قرار می گرفت که برای ساخت فیلمش، عقب سوژه می گشت! یا حاج آقای فیلم «شب نشینی در جهنم» (محصولی از مهدی میثاقیه، صهیونیست بهایی مسلک و مالک استودیو میثاقیه) با نام «حاجی جبار»، یک نزول خور بی رحم و سنگدل بود که به آتش جهنم افکنده می شد. و یا حاج آقاهای فیلم های ضد دینی مانند «محلل» به کارگردانی (نصرت کریمی) دین و ایمانشان را مایه حقارت و پایمال شدن شخصیت خویش می یافتند. در سریال «خانواده حاج لطف الله» (پرویز نوری) نیز حاج آقای داستان درگیر خانواده ای نااهل (مانند آنچه در سریال «میوه ممنوعه» دیدیم) و عشقی پیرانه سر می گشت تا میزان باور و اعتقاد این سمبل های زنده دین را زیر علامت سؤال ببرد!!!
    از خاطر نبرده ایم که در سریالی تحت عنوان «دایی جان ناپلئون» که براساس نوشته نویسنده و دیپلمات رژیم پهلوی، ایرج پزشکزاد ساخته شده بود، در کنار مناسک و مراسم مذهبی و سوگواری حضرت اباعبدالله الحسین(ع)، عناوین ارزشی دینی علی الخصوص «حاج آقا»، آنچنان به تمسخر گرفته و به ناروا، سمبل برخی نابهنجاری های اخلاقی و رفتاری نمایانده می شد که نسل جوان از هرآنچه نام «حاج آقا» است، گریزان شود و در مقابل به سمت و سوی لاابالی گری و بی بندوباری، تحت عناوین ظاهرفریب «آزادی اجتماعی» و «مدرنیسم و تمدن» گرایش یابد.
    از همین رو بود که در سالهای حکومت طاغوت بعضا اطلاق کلام «حاج آقا»، حکم توهین یا دشنام را پیدا می کرد. این روش و سبک و سیاق محافل استعماری برای کم رنگ کردن سمبل ها و باورهای مذهبی در نسل جوان بود تا بتوانند آینده یک مملکت اسلامی را در دستان خود بگیرند.
    متاسفانه بعد از انقلاب هم در آثار سینمایی و تلویزیونی بعضا شاهد برخورد غفلت آمیز با مظاهر و عناوین مقدس و ارزشی دینی و مذهبی بوده ایم. یادمان نرفته که سینما در دوران به اصطلاح اصلاحات، با عنوان آزادی، بسیاری از حرمت های جامعه و دین را شکست. در همین وادی بود که «حاج آقا»ی فیلم «مارال» هم پس از پناه دادن به یک دختر جوان زلزله زده، همه دین و دنیای خود را از دست داد و نه یک دل بلکه صد دل عاشقش شد!
    در فیلم «ازدواج به سبک ایرانی» نیز شاهد دو نوع حاج آقای سنتی بودیم: یکی با بازی محمدرضا شریفی نیا که براساس همان نگرش طاغوتی و استعماری، هوسباز بود و شارلاتان و دیگری با بازی داریوش ارجمند سبکسر بود و نادان که با فریب های فکل کراواتی بی بندوباری (با بازی سعید کنگرانی معروف) به هر سازی می رقصید!
    تازه ترین نمای تحریف شده از «حاج آقا» را در برخی سریال های همین ماه مبارک رمضان شاهد بودیم. از جمله در سریال «یک وجب خاک» که گویا حاج آقایی به عنوان رئیس صندوق قرض الحسنه، چنان میاندار شارلاتانیسم و حقه بازی نمایانده می شد که حتی نمونه اش را در میان خبیث ترین آدم ها نمی توان یافت درحالی که اگر خودمان را هم به بیراهه بزنیم، با اندکی غور و بررسی درمی یابیم، خیلی از مردم و هم محله ای هایمان از همین «حاج آقا»ها و صندوق های قرض الحسنه شان و وام های آنها در سالهای پس از انقلاب بهره مند شده و مشکلاتشان را حل کرده اند. بسیاری از همین صندوق ها در سالهای پیش از انقلاب و در ورطه رباخواری بانک ها و موسسات طاغوتی، دستگیر مستمندان و محرومان و بعضا مبارزین و انقلابیون مسلمان و خانواده هایشان بودند. به شهادت تاریخ و اسناد موجود و خاطرات ثبت شده، «حاج آقا»های همین صندوق ها از مال و جان خود می گذشتند، سخت ترین شرایط را تحمل می کردند تا به وظایف شرعی و دینی خود عمل کنند. اگرچه در هر قشر و طبقه ای افراد خاطی هم وجود دارند اما چرا در این سریال ها (از جهت عمل به باورهای دینی و اشاعه فرهنگ صحیح مفاهیم مذهبی هم که شده) تلاشی برای نشان دادن وجه مثبت عناوین و القاب دینی صورت نمی گیرد؟
    حاج آقای سریال «میوه ممنوعه» هم در همین قسم متدینین متزلزل و مذبذب نمایانده شد. در سریال مذکور، حاج یونس فتوحی که گفته شد بیش از 50 سال عبادت کرده و سخت مراقبت نموده خدای نکرده حرامی را حلال و یا حلالی را حرام نکند و حتی از گفتن دروغ مصلحت آمیز ابا داشته است، ناگهان با دیدن دختری، چنان همه دین و دنیایش را به باد می دهد که گویی همه آن عباداتش هیچ بوده است. علاوه بر این که پسر بزرگش، مفسد اقتصادی از کار در می آید و دختر بزرگش از خانه می گریزد تا به زوج دلخواهش برسد. دختر دیگرش کتک خور شوهر است و...
    براستی چرا حاج آقایی که همه زندگیش به دعا و عبادت و نماز جماعت و حج و زیارت (آنچنانکه خودش نیز معترف است) گذشته، اینچنین منحرف شده و زندگی خود و خانواده اش به چشم برهم زدنی ویران می گردد؟ آیا 50سال عبادت و راز و نیاز با خداوند باعث شده فرزند حاج آقایی اینچنین مؤمن و معتقد که به قول خودش از کودکی، راه و رسم درست و طریق دینداری را به پسرش آموخته، نزول خور و باج بگیر و قالتاق از آب در آید؟! آیا ولو در یک صحنه به تماشاگر نشان داده می شود که عبادات این حاج آقا فی المثل خالصانه نبوده یا از سر کبر و غرور انجام گرفته و یا دارای کمی و کاستی بوده است؟ آیا نشانی در این سریال وجود دارد که حاج آقا فتوحی معتمد یک محل و یک فامیل در طول زندگیش به خطا رفته یا عباداتش ظاهری بوده و یا به عمق مبانی مذهبی پی نبرده است؟ آیا در مقابل دینداری سطحی حاج آقا فتوحی (که هیچگاه در این مجموعه رؤیت نمی شود) که به اصطلاح با نم آبی وا می رود، شخصیت دیندار قرص و محکمی پیش بینی شده که به مخاطب پاسخ دهد، این نقص دین نبوده که چنین انحرافاتی را باعث شده که این نقص از اساس همان دینداری ناقص برآمده است؟ آیا کاراکتر دین باور مثبتی در این سریال وجود دارد که به نسل جوان الگو دهد که اگر حاج آقا فتوحی به کژراهه رفت، این به دلیل نفس و ماهیت حاج آقایی او نبوده، بلکه از درک نادرست وی از دین و ایمانش حاصل شده است؟
    واقعیت این است که به جز چند دیالوگ معدود و الکن، نشانه ای از ناراستی دین و ایمان حاج آقا فتوحی در سریال «میوه ممنوعه» به چشم نمی خورد. آیا نسل جوان حق ندارد قضاوت کند، این دین و مذهبی که حاج آقاهای 50 سال عبادت کرده با نگاهی، همه دنیا و آخرتشان را از دست می دهند، دیگر چه گونه آیینی است؟
    در صحنه ای از قسمت آخر «میوه ممنوعه» حاج آقا فتوحی عبادات 50-60 ساله اش را به عمارتی کهنه پر از مار و مور تشبیه می کند! آیا مخاطب این مجموعه حق ندارد سؤال کند، کجای آن عبادات شبهه ناک بوده و اشکال داشته که حاج آقا چنین تعبیری از آن می کند؟ آیا این شبهه پیش نمی آید که اساس عبادات سنتی دارای اشکال است؟ راستی حاج آقا فتوحی چه کار ممنوعه ای در طول سالها عبادتش انجام داده بود که حاصلش، میوه ممنوعه ای همچون جلال شد؟ قطعا پاسخش عشق پیری حاج آقا نیست، چرا که جلال از سالها پیش از عاشقی جناب فتوحی، بیراهه را برگزیده بوده است.
    آیا تداوم اینگونه فیلم ها و سریال ها باعث ایجاد این توهم خصوصا در نسل جوان نمی شود که اغلب حاج آقاها، خطاکار و عاشق پیشه و سطحی نگر هستند؟ براستی در این جامعه ما کوتاهتر از دیوار حاج آقاها پیدا نمی شود؟ اگر برای پرستار و دکتر و معلم و کارگر و کارمند و هر قشر و صنفی که در فیلم یا سریال مورد انتقاد یا سؤال قرار می گیرد، انجمن و اتحادیه و کانون و چندین موسسه و نهاد و ارگان وجود دارد که اعتراض کند، برای توهین به عنوان «حاج آقا» کدام قشر و طبقه و صنف بایستی شاکی شود؟! یادم هست که وقتی علی حاتمی در اوایل انقلاب فیلم «حاجی واشنگتن» را درباره اولین سفیر ایران در آمریکا ساخت، با اینکه اثر دارای مفاهیم و ابعاد ضد آمریکایی بود ولی تا 16سال بعد به خاطر صحنه ای که در آن با عنوان حاج آقا شوخی شده بود، مجوز نمایش پیدا نکرد تا اینکه صحنه مذکور از فیلم حذف شد و پروانه نمایش آن صادر شد.
    به راستی در میان آثار سینمایی و سریال های غرب، چند فیلم و مجموعه سراغ دارید که به سمبل ها و ارزش های دینی یهود انتقاد کند یا آنها را محل انحرافات و اشکالات بنمایاند و یا به مضحکه و سخره بگیردشان؟ به نظرم پاسخ این سؤال صفر باشد. واقعا چند فیلم در تاریخ سینما تا به امروز سراغ دارید که مبانی ارزشی اسلام و سمبل های اعتقادی و باورهای دینی اش را به چارمیخ کشیده، مصدر بسیاری از نابسامانی های جهان امروز جلوه داده و به سخیف ترین صورت آن را ملعبه افراد معلوم الحال قرار داده باشد؟ با نگاهی اجمالی دهها و صدها نمونه برای جواب این سؤال می توان مثال زد.
    واقعا سینماگران و برنامه سازان تلویزیونی امروز را چه می شود که با مسامحه و تغافل، بازهم مثلاعناوینی مانند «حاج آقا» را در معرض اهانت و هتک حرمت قرار می دهند؟ آن هم در دورانی که خیل عظیمی از شهدا و رزمندگان پاکباز سالهای دفاع مقدس و خانواده های معظم آنان با عنوان «حاج آقا» شناخته می شدند و پس از آن نیز گروه بیشماری از خدمتگزاران انقلاب و نظام جمهوری اسلامی و عده کثیری از مردم دیندار و حق پرست جامعه اسلامی که اغلب اخلاق و رفتار حسنه شان، زبانزد خاص و عام است، به زیارت خانه خدا مشرف شده و به عنوان حاج آقا یا حاج خانم مفتخر شدند. در زمانی که راه زیارت خانه خدا، به ویژه برای نائل گشتن به حج عمره، بازتر و سهل تر گشته و این فوز عظیم شامل حال بسیاری از خویشان و نزدیکان و همسایگان و همکاران من و شما هم شده و انشاءالله می شود، چه دلیلی وجود دارد که بازهم این عناوین ارزشی، زیر سؤال برده شود؟
    البته وجود نقص و حضور افراد نااهل در هر قشر و طبقه و دین و مسلکی طبیعی به نظر می رسد، ولی انصاف نیست در روزگاری که اغلب رسانه های حاکم بر دنیا که در تیول صهیونیست هاست و اسلام و ارزش ها و مبانی و سمبل هایش را نشانه رفته، ما مسلمانان و شیعیان نیز بدون ارائه الگوی مثبت و نمونه درست، یک طرفه به قاضی رفته و با تساهل و تسامح با آنها همزبان شویم. کیهان ۲۶/۷/۸۶