نویسنده: وحید نقشینه

سالیان طولانی صنعت سینما به دنبال راه حلی بود تا با استفاده از CD بتواند نوار ویدئو را کنار گذاشته و به آرشیو جامع تری دست یابد. پس از سال ها تلاش DVD ها وارد بازار شدند. نکته حائز اهمیت در DVD وجود ظرفیت بالامی باشد . در حالی که CD می تواند تنها ۷۰۰ مگا بایت اطلاعات را ذخیره کند ، کمترین ظرفیت DVD معادل ۴‎/۳ گیگابایت است و ظرفیت های بالاتر آن هم موجود است.
    برای ذخیره اطلاعات در رایانه از دوگونه دیسک استفاده می شود. این دیسک ها را می توان به مغناطیسی و نوری تقسیم بندی کرد. فلاپی دیسک ها و هارددیسک ها دو نمونه متداول از دیسک های مغناطیسی هستند که از آنان در بیشتر رایانه های شخصی که در منازل و ادارات مشغول سرویس دهی هستند استفاده می شود.
    اطلاعات به صورت مغناطیسی روی دیسک های اشاره شده ذخیره می شود. اما در دیسک های نوری به جای استفاده از تکنولوژی مغناطیسی از فناوری نور به منظور ذخیره و بازیابی اطلاعات استفاده می شود به علاوه روی دیسک های مغناطیسی می توان اطلاعات را برای چندین بار ذخیره و بازیابی کرد اما در دیسک های نوری این امکان وجود نداشته و تنها می توان برای یک بار نوشتن اطلاعات را انجام داد. استانداردهای دیسک های نوری به کار گرفته شده برای رایانه را می توان به دو گروه تقسیم بندی کرد:
    ۱ـ CD
    ۲ـ DVD
    *CD
    اولین نمونه از دیسک های نوری به منظور ذخیره اطلاعات را می توان CDها دانست. این قبیل از حافظه ها ذخیره سازی مطلوبی را به منظور ذخیره داده های صوتی در اختیار کاربران قرار می دهد. درایوهای CD به عنوان یکی از اساسی ترین قطعات رایانه های امروزی مورد استفاده واقع می شود. قطر این دسته از حافظه ها در حدود ۱۲۰ میلی متر و ضخامت آن یک دوم میلی متر است و در حدود ۶۵۰ تا ۷۰۰ مگا بایت اطلاعات را می توان روی آن قرار داد که این حجم از اطلاعات در حدود ۷۴ دقیقه موزیک با کیفیت بسیار عالی خواهد بود.
    جنس CD ها معمولاً از پلاستیک بوده که بیشتر آن از نوعی پلاستیک مخصوص با نام پلی کربنات تزریقی استفاده می شود که در زمان تولید ، پلاستیک مذکور توسط ضربه های میکروسکوپی نشانه گذاری شده و یک شیار حلزونی از داده روی آن ایجاد می شود.
    در زمانی که قسمت شفاف پلی کربنات در حال شکل پذیری است یک لایه آکریلیک برای حفاظت روی سطح آلومینیوم پخش می شود. هر CD دارای یک شیار حلزونی از سمت داخل به سمت خارج است که اطلاعات بر روی این شیارها قرار می گیرد.
    *DVD
    شعاع و ضخامت DVD مانند CD است و به روش مشابهی نیز تولید می شود اما قضیه ای که سبب می شود حجم ذخیره سازی بالارا در یک DVD داشته باشیم فشرده بودن طراحی DVD نسبت به CD است.
    روش ذخیره اطلاعات در DVD به صورت برآمدگی هایی در سطح دیسک می باشد . یک دیسک DVD از چندین لایه پلاستیک پلی کربنیت تشکیل می یابد که با روش تزریق روی هم قرار می گیرد. پس از مرحله تزریق لایه شفافی روی برآمدگی های دیسک قرار می گیرد و روی آن نیز یک لایه طلایی قرار داده می شود . در پشت برآمدگی ها نیز یک لایه آلومینیوم قرار داده می شود و سرانجام روی لایه بیرونی یک لایه لاکی شکل قرار می گیرد.
    زمانی که درایو را در درایو خواننده قرار می دهیم اشعه لیزر به درایو تابانده شده و از لایه پلی کربنات گذر کرده و به آلومینیوم برخورد می کند و سپس بازگردانده می شود و خواننده درایو براساس تغییرات ایجاد شده در مدت زمان انعکاس پرتو عبور کرده از حفره های کوچک، حفره های دیسک ها را مشخص کرده و اطلاعات را می خواند.
    تاریخچه پیدایش DVD
    ـ اولین حرکت را در زمینه تولید DVD دو شرکت سونی و فیلیپس با تولید MMCD آغاز کردند که این اتفاق در سال ۱۹۹۵ به وقوع پیوست.
    ـ در سال ۱۹۹۵ شرکت توشیبا همراه با کمپانی تایم، وارنر محصولی با نام SD عرضه کردند.
    ـ در اوایل سال ۱۹۹۶ به دلیل عدم سازگاری MMCD و SD شرکت های سونی، فیلیپس، توشیبا، تایم ـ وارنر محصول جدیدی با نام DVD را تولید و روانه بازار کردند.
    * تفاوت CD و DVD
    یکی از مهمترین تفاوت های CD و DVD افزایش فضای DVD جهت نگهداری اطلاعات است که این قضیه به دلایل زیر است:
    ۱ـ نزدیکی بیشتر فاصله تراک ها در DVD : این فاصله در DVD ۰‎/۷۴ میکرون و درCD ۱‎/۶ میکرون است که این امر سبب خواهدشد که چگالی تراک ها در DVD بیشتر از CD باشد.
    ۲ـ کوچکتر بودن حفره ها: این حفره ها در
    DVD ۰‎/۴ میکرون و درCD ۰‎/۸ میکرون است که این امر سبب خواهد شد حجم بیشتری از اطلاعات را روی DVD ذخیره کرد.
    ۳ـ کوتاه تر بودن طول موج لیزر در DVD : طول موج لیزر در DVD ۶۳۵ تا ۶۵۰ نانومتر است اما طول موج لیزر در CD در حدود ۷۸۰ نانومتر است.
    ۴ـ قابلیت ۲ لایه بودن در DVD : با توجه به دولایه ای بودن بعضی از DVD ها می توان از یک سطح دیسک، ظرفیتی دو برابری را به دست آورد.
    * مزایای DVD نسبت به CD
    ۱ـ عدم افت کیفیت در اثر مرور زمان
    ۲ـ عدم آسیب رسانی میدان های مغناطیسی و الکترو مغناطیسی
    ۳ـ مقاومت بالادر برابر سرما و گرما
    * انواع DVD
    از سال ۱۹۹۶ که اولین دیسک های ذخیره اطلاعات با فرمت DVD وارد بازار شد، پسوندهای متعددی نیز ظهور کرد که دلیل اصلی آن قابلیت رایت کردن DVD ها پس از چندسال بود . برخلاف CD ها استانداردهای متفاوتی برای ساخت DVD وجود دارد که عمدتاً از تصمیمات دو اتحادیه بزرگ یعنی DVD FoRum و DVD + Rw Alliance نشأت می گیرد.
    DVD FoRum نام اتحادیه ای مشتمل بر ۲۰۰ شرکت بزرگ است که در زمینه تکنولوژی های نوین همکاری می کنند از جمله این شرکت ها می توان به هیتاچی، میتسوبیشی، سونی و پایونیر اشاره کرد.
    استانداردهایی که این اتحادیه اعلام و تصویب می کند همگی با علامت منفی (-) مشخص می شود، در مقابل DVD+Rw Alliance اتحادیه ای است که در رقابت شدید با DVD FoRum به سر می برد، اعضای این اتحادیه نیز نزدیک به ۲۰۰ شرکت بزرگ از جمله یاماها، دل و اچ پی هستند استانداردهای ارائه شده این اتحادیه با یک علامت مثبت (+) ارائه می شود.
    * فرمت های DVD FoRum
    DVD-R : فناوری به کار رفته در این استاندارد شبیه استاندارد CD-R است که در آن دیسک یک بار رایت شده و بارها خوانده می شود. دستگاه هایی که از این استاندارد تبعیت می کنند تنها می توانند روی DVD های R- عملیات رایت را انجام دهند، علامت R در این استاندارد مخفف Recordable است و به این معناست که شما می توانید توسط دی وی دی رایتر اطلاعات را روی دیسک ذخیره کنید.
    DVD-RW : دستگاه هایی که از این استاندارد پشتیبانی می کنند قابلیت پخش و رایت روی دیسک های DVD-RW و DVD-R رادارند.
    * فرمت های DVD+ RW Alliance
    DVD+R : دیسک های این استاندارد قابل رایت هستند. دستگاه هایی که از این استاندارد تبعیت می کنند تنها می توانند اطلاعات را روی دیسک های بافرمت DVD+R رایت کنند.
    DVD+RW دیسک های این استاندارد همانند DVD+R هستند.
    DVD+RDL : این دیسک ها همگی دولایه بوده و ظرفیت آنها نسبت به مدل های قبلی دو برابر شده است. این دسته از دیسک ها جزو رده های DVD9 تا DVD8 هستند که ظرفیت هایی بین ۸‎/۵ گیگابایت تا ۱۵‎/۹ گیگابایت را دارا می باشند.
    * ظرفیت DVDها
    ۱-sided ، single-Loyerd - single : این دسته از DVDها که در گروه ۵ - DVD قرار می گیرند امکان ذخیره سازی ۴‎/۷ گیگابایت از اطلاعات را دارند. این DVDها از دو زیر لایه به هم چسبیده تشکیل شده است که یکی از زیر لایه ها به عنوان لایه ای که اطلاعات روی آن ذخیره می شود در نظر گرفته شده و زیر لایه دوم خالی است، ظرفیت این DVDها تقریباً معادل هفت برابر یک CD معمولی است.
    ۲-sided ، Dual-Loyerd - single : این گروه از DVDها در دسته ۹ - DVD جای دارند که امکان ذخیره سازی ۸‎/۵ گیگابایت از اطلاعات رادارد. DVD9 از دو زیر لایه متصل شده به هم تشکیل می شود تا دو لایه به منظور ذخیره اطلاعات در یک طرف دیسک ایجاد شود. در طرف دیگر دیسک یک زیر لایه ایجاد می شود که همواره خالی می ماند و لایه ای که اطلاعات روی آن ذخیره می شود با استفاده از روکش طلایی نیمه شفاف پوشش داده خواهد شد. در صورتی که لیزر بر روی لایه اول تابانده شود نور منعکس شده و در صورت تابش لیزر بر روی لایه دوم ، نور از آن عبور خواهد کرد.
    روی دیسک های ۹ - DVD می توان اطلاعات بیشتری نسبت به دیسک های ۵ - DVD ذخیره کرد.
    ۳-sided ، single-layered - Double : این دسته از DVDها قابلیت ضبط اطلاعات تا ۹‎/۴ گیگابایت را دارا می باشند. این گروه از DVDها در دسته DVD10 قرار می گیرند، DVDهای گروه DVD10 همگی در حدود ۱۰ گیگابایت از اطلاعات را حمل می کنند. زیر لایه های این گروه برخلاف زیرلایه های گروه های قبلی پشت به پشت به یکدیگر متصل شده اند. این قبیل از دیسک ها توسط درایوهایی که یک لیزر دارند خوانده می شود و لذا برای خواندن دو طرف دیسک باید آن را به صورت دستی پشت و رو کرد.
    ۴-sided ، dual-latered - Double : این دسته از DVDها قابلیت ضبط ۱۷‎/۱ گیگابایت از اطلاعات را دارد، این گروه از DVDها مانند گروه قبلی دارای دو لایه می باشد. با این تفاوت که در هر طرف دو لایه دارد و لایه های مربوطه پشت به پشت هم قرار گرفته و به هم وصل می شوند. روی این دیسک ها می توان نزدیک به ۱۸ گیگابایت اطلاعات قرار داد، به علاوه این DVDها نیز دورو بوده و قابلیت ضبط اطلاعات در هر دو روی DVDها در نظر گرفته شده است.
    * فرمت های مختلف DVD
    ۱- DVD - RAM: روش دستیابی به این اطلاعات به صورت تصادفی است که امکان خواندن و نوشتن روی آنها وجود دارد، عمر مفید این دسته از DVDها را نزدیک به صد سال تخمین زده اند و به علاوه بارهاو بارها قابلیت خواندن و نوشتن اطلاعات روی آنها وجود دارد.
    ۲- DVD- R ( DVD+ R) : این گروه از DVDها تنها قابلیت یک بار نوشته شدن را دارند و بیشتر داده هایی که مورد استفاده قرار می گیرند از جنس فیلم، صوت و موسیقی است. برای نوشتن اطلاعات روی این گروه از DVDها باید از DVDهای R - استفاده کرد.
    ۳- DVD- RW ( DVD+ RW) : روی این گروه از DVDها می توان بارها و بارها اطلاعات رانوشت و به عنوان آرشیوی برای فیلم و عکس از آن استفاده کرد.
    ۴- ROM -DVD : این دسته از DVDها صرفاً برای خواندن اطلاعات مورد استفاده واقع می شوند، بیشتر فیلم هایی که در ویدئوکلوپ ها موجود است، از همین جنس است.
    *DVD از خود برنده
    با توجه به پیشرفت هایی که در صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات در سال های اخیر پدید آمده است و نوآوری هایی که در این زمینه از سوی شرکت های مختلف ارائه می شود، روز به روز باید شاهد تولید محصولی جدید و یا توسعه و تکمیل مدل های قبلی بود. در این راستا شرکت NOVEL اقدام به تولید DVDای نموده است که در آنها نوعی پمپ زمانی شیمیایی وجود دارد که پس از باز شدن بسته بعد از زمان معینی سطح قرمز رنگ DVD از بین رفته و پس از ، از بین رفتن این سطح قرمز رنگ دیگر اطلاعات داخل آن قابل بازیابی نیست.
    البته مدل های جدید دیگری با طول عمر بالاتر نیز وجود ندارد. ایران ۷/۱۱/۸۶