نویسنده: مسعود لواسانی


    "پیشنهاد می دهم، در روز جهانی "ریشه کنی فقر"، فیلم "گاو" پخش شود" ، این جمله را عزت الله انتظامی ، بازیگر سینمای ایران می گوید، چرا که اعتقاد دارد " پیام این فیلم، همان فقری است که به خوبی آن را می توان دید. " همزمان با تمام دنیا در روزی که ازسوی سازمان ملل به عنوان روز جهانی "ریشه کنی فقر" معرفی شده است، آقای بازیگر سینمای ایران در مراسمی که 25 مهرماه در فرهنگسرای هنر برگزار شد،مردم را به کمک برای ریشه کنی فقر دعوت کرد. او در این مراسم گفت: در سال 2000 میلادی، تمام دولت ها صرف نظر از مذهب، ایدئولوژی های خاص و بدون هرگونه دشمنی یا دوستی در کنار هم جمع شدند و تصمیم گرفتند با فقر مبارزه کنند. در این گردهمایی، همگی تعامل کردند تا به موضوع فقر اهمیت دهند و همانجا قرار شد تا سال 2015 میلادی به عنوان سال "توسعه هزاره" درنظر گرفته شود . انتظامی با اشاره به عبارت "بپا خیزید" که ازسوی سازمان ملل برای مبارزه با فقر مطرح شده است، بیان کرد: این جمله یعنی همگی راه بیفتید. به همین دلیل هم، من در آن سال دستم را به سوی مردم دراز کردم تا همه آنها کمک کنند . آقای بازیگر با یادآوری گذشته خود، اظهار داشت: من فقر را لمس و با آن زندگی کرده ام و همین باعث شد که در هنگام حمله به افغانستان و بعد از صحبتی که با محسن مخملباف درباره دختران و پسران افغانی داشتم، در مراسم بزرگداشتم در صدا و سیما از همه مردم کمک خواستم و بعد از یک سکوت دو دقیقه ای، همه حاضران استقبال و تا هفته های بعد، کمک های خود را ارائه کردند. وی همچنین به تجربه گردش در بازار و جمع آوری کمک های کسبه بازار اشاره کرد و افزود: یک روز با دوربین فیلم برداری به بازار رفتم و به همه گفتم، آمده ام تا برای بچه های افغانی گدایی کنم، زیرا آنها نیز مثل ما مسلمان هستند و به زبان فارسی حرف می زنند که واکنش کسبه بازار بسیار زیبا بود. انتظامی گفت: انتظار ندارم دولت به ما کمک کند، ولی مردم ما آنقدر خالص اند که در همه برنامه هایی از این دست شرکت می کنند، پس فقط باید حرکت کرد. در بخش دیگری از این مراسم، کنوت استبی - هماهنگ کننده مقیم سازمان ملل و نماینده مقیم برنامه توسعه ملل متحد - درباره طرح توسعه هزاره برای مبارزه با فقر گفت: مشکلات بسیار زیادی در سطح جهان، ملت ها را متوجه خود کرده و سالانه انسان های زیادی به دلایلی مانند فقر و بیماری می میرند، هرچند در کنار آن، پیشرفت هایی نیز در جهان حاصل شده است. وی ادامه داد: هنوز هفت سال فرصت داریم تا به سال 2015 میلادی و تحقق توسعه آرمان های هزاره برسیم. هرچند، رهبران جهان، هفت سال پیش این تعهد را امضا کردند و قول همکاری دادند. استبی بیان کرد: ما باید رهبران جهان را متعهد نگهداریم تا منابع مالی مورد نیاز پروژه های مرتبط با کاهش فقر را تامین کنند و در کنار آنها، نیازمند همکاری سازمان های بین دولتی نیز هستیم. وی اظهار داشت: در این مسیر، نیازمندیم تا افراد دارای ظرفیت و امکانات به صورت مستقل وارد عمل شوند و ما را همراهی کنند؛ اما توجه داشته باشید که هیچ کس به تنهایی باعث توسعه دیگران نمی شود و هر فردی نیاز دارد تا خودش نیز اقدام کند. استبی اضافه کرد: بخش عمده فقر به دلیل تبعیض میان انسان ها ایجاد شده است و باید تلاش کنیم تا به افراد فقیر، امکانات و فرصت هایی دهیم که خودشان را از این وضعیت رها و برای بهبود وضعیت خود تلاش کنند. به همین دلیل، ما امروز دور هم جمع شده ایم . در این مراسم، قطعات نمایشی کوتاهی توسط گروه هنرهای اجرایی "ویرگول" با همراهی آروند دشت آرای و سارا ریحانی به اجرا گذاشته شدند. همچنین اجرای قطعات موسیقی توسط کودکان آموزشگاهی در تهران و نیز نمایش فیلم "گاو" ساخته داریوش مهرجویی از دیگر برنامه های این مراسم بود که با حضور مهتاب کرامتی - سفیر حسن نیت یونیسف در ایران - برگزار شدند. اما در پایان بد نیست بدانید دوران نمایش "گاو" مصادف با زمانی است که رژیم پهلوی با زرق و برق بسیار و ادعاهای واهی در مورد روستاها، مدعی حمایت و ساماندهی این بخش عظیم ایران است. رژیم پهلوی همواره سعی داشته فضای روستا را فضایی مرفه، شاد و سعادتمند معرفی کند تا بدین وسیله ماحصل اصلاحات ارضی را که در ابتدای دهه چهل آغاز شده بود، به رخ بکشد. رژیم پهلوی برای اثبات ادعاهای خود نیاز به مرفه جلوه دادن روستاها و سعادتمندی روستاییان زیر چتر حمایتی سازمان اصلاحات ارضی داشت. وضعیت بغرنج و فقرزده روستاها و تزیینات ناشیانه و شبه غربی شهرها، بیانگر پیروزی های سیاست های رژیم پهلوی بود که در همان سال ها از درون، رو به زوال بود. فیلم گاو می توانست منکر تمامی ادعاهای رژیم گذشته باشد. بازیگران تئاتری این فیلم با بازی درخشان خود، روستاییانی را به تصویر می کشیدند که از طرفی ما به ازای عینی داشتند و از طرف دیگر چندان مورد پسند رژیم پهلوی نبودند. فیلم "گاو" در زبان استعاره توانست منکر ادعاهای رژیم مبنی بر موفقیت در زمینه ساماندهی روستاها باشد. روستایی که در این فیلم تنها سرمایه اش، یعنی "گاو مش حسن" را از دست می داد، هیچ گاه مطابق برنامه اصلاحات رژیم پهلوی نبود. "گاو مش حسن" به عنوان گاوی شیرده و به قولی روزی رسان، مهم ترین نیاز یک روستای فقرزده است هیچ گاه جنون "مش حسن" آن جا که فریاد برمی آورد "من گاو مش حسنم"، از ذهن تاریخ سینمای ایران پاک نخواهد شد. جنونی که تلویحاً بیانگر فواید گاو مش حسن بودن است!
    
     فـیـلــــم "گــــاو" روایـــت روســتـــایـــی فقرزده ای در ناکجا آباد است . مش حسن، تنها گاو شیرده اش را از دست می دهد و این سر آغاز فاجعه و تراژدی است. مش حسن، گاو خود را عاشقانه دوست دارد، بــه طـوری کـه بـا مـرگ گـاو در اسـتـحـالـه ای جـنون آمیز، خود را گاو تصور می کند. گاو، روایتی تمام عیار از فقر و فلاکت است و این روزها همزمان با روز جهانی "ریشه کنی فقر" و 17 اکتبر (25 مهر) عزت الله انتظامی با به نمایش گذاشتن این فیلم، مردم را برای همکاری در این کار بزرگ دعوت می کند. تداعی وضعیت جامعه زیر خط فقر امروز ما با زمانی که این فیلم به نمایش در آمد یعنی سال 1348 ، بسیار معنا دار است . آفتاب یزد ۲۸/۷/۸۶