پیچ و خم‌های مسیر تشکیل ارتش بیست میلیونی
فرمان تشکیل ارتش بیست میلیونی در سال 1385 از سوی امام راحل (ره) صادر شد، که هنوز جنگی میان عراق و ایران در نگرفته بود. این امر ضمن آنکه بر درایت و هوشمندی امام خمینی (ره) دلالت می‌کند، تأکید بر کارکرد نظامی بسیج را با تردید روبرو می‌سازد. تبیین اهداف اساسی پیش روی بسیج توسط مقام معظم رهبری، پس از گذشت سال‌های دفاع مقدس که در سخنرانی‌ها، جلسات گوناگون به آن اشاره فرموده‌اند، این حقیقت را به خوبی باز می‌نمایاند که بسیج می‌تواند تمامی عرصه‌های حضور نیروهای انقلاب اسلامی را در نوردد. در این معنا است که تلاش دست‌اندرکاران نیروی مقاومت بسیج بیش از پیش طلبیده می‌شود تا هر چه زودتر اندیشه پاک و خالصانة بنیانگذار کبیر جمهوری اسلامی در تشکیل ارتش بیست میلیونی به منصة ظهور برسد.
بی‌شک، تصور شکل‌گیری ارتش بیست میلیونی تنها و تنها در صورت جذب آحاد افراد می‌تواند به خود جامة واقعیت بپوشاند. "جذب" اساسی‌ترین و اصلی‌ترین برآیند مطلوب در جریان تشکیل ارتش بیست میلیونی است. در فرآیند جذب، اصول غیرقابل انکاری وجود دارد که نه می‌توان آنها را نادیده گرفت، و نه بدون توجه به آن اساساً جذبی اتفاق خواهد افتاد.
جذب در فرهنگ لغات عبارتست از: "کشیدن، به سوی خود کشیدن، کشش، ضد دفع…"[1] در این تعریف، در دو سوی عمل جذب؛ دوقطب، در یک سو جذب‌کننده و در سوی دیگر جذب شونده قرار دارد. هر یک از دو قطب به عنوان دو شخصیت متمایز (به دلیل آنکه هنوز جذبی اتفاق نیفتاده تا به شخصیت واحدی تبدیل شده باشند، ویژگی‌های خاص خود را دارد. در سخت‌ترین شکل ممکن است این ویژگی‌ها (حتی در بعضی موارد) بسیار دور از هم و متضاد بچشم بیاید. مثلاً اهداف، چشم‌انداز، و راهبرد یک قطب، نقطة (الف) طراحی شده باشد و قطب دیگر (ب)؛ و نقطة (الف) و (ب) هم هیچ همخوانی و همگرایی با یکدیگر نداشته باشد. جذب می‌تواند، و باید به گونه‌ای به عمل درآید که اهداف، چشم‌انداز، و راهبرد طرف جذب‌شونده تغییر یافته و در اهداف، چشم‌انداز و راهبرد طرف جذب کننده مستحیل‌شده و یا لااقل هماهنگ گردد.
در فرآیند سخت، طاقت فرسا، و پیچیدة تغییر در نگرش، گرایش، و رفتار طرف جذب‌شونده، هدف‌گذاری، درایت، تدبیر، دقت در عمل، و رفتار منطقی و برنامه‌ریزی شده از طرف جذب‌کننده، جایگاه حیاتی دارد.
هدف اساسی در این مقوله "جذب" است بدیهی است که تمامی طرح‌ها و برنامه‌های مورد نظر در این بخش باید به "جذب" بینجامد یا دست کم برای رسیدن به آن کمک کند. در این راه، می‌توان زمینه‌های متعدد و گسترده‌ای پیش رو قرار داد، که طبیعتاً باید طرح‌ها و برنامه‌ها را در گسترة آنها بنا نهاد.
به هر حال برای جذب احدی از افراد جامعه به ارتش بیست میلیونی، پس از تبیین اهداف، می‌بایست به شکلی با او"ارتباط" برقرار نمود. البته منظور نگارنده در این سطور آن است که شرایط به گونه‌ای برای جذب‌شونده فراهم شود که جذب شونده "خود‌خواسته" به عرصة ارتش بیست میلیونی پا گذارد و ورود او ژرف و ماندگار باشد. هر چند به انحای دیگری نیز می‌توان طراحی و برنامه‌ریزی کرد که افرادی به این میدان وارد شوند، لکن در این بحث ضمن جدی بودن بحث کمیت، نه تنها نباید کیفیت جذب را از نظر دور داشت که باید به مقوله کیفیت به طور ویژه امعان نظر کرد.
استناد به آیات نورانی قرآن که پیروزی را بر دشمن با وجود قلّت و اندکی افراد جبهة اسلام تضمین می‌کند، ناظر به همین امر است که درجذب اگرچه کمیت مهم است، اما کیفیت برسکوی اصلی و اولی جا می‌گیرد. علت بخش عمده‌ای از پیروزی‌ها در طول سال‌های نبرد اسلام و کفر، و در جبهة دفاع مقدس نیز بر همین پایه استوار است. هنوز خاطره‌ای که شهید بزرگوار حاج همت (ره) می‌فرمود از یادم نرفته است؛ موقعی که یک نوجوان 12 ساله گروهی از سربازان قوی هیکل دشمن را به اسارت گرفته بود و خود بعلت کودکی و کوچکی قادر نبود اسلحه‌های آنها را حمل کند و کم کم خسته شده بود و… در نهایت آنها را به عقب آورده بود. یک جوان 12 سالة کودک نحیفِ آموزش ندیدةِ بی‌تجربه، توانسته بود چند مرد قوی هیکلِ آموزش دیدةِ با تجربه را فقط با نیروی ایمان به اسارت در آورد. معنای کیفیت در این مثال به خوبی خود را نشان می‌دهد. تصور کنیم اگر قرار بود به تنهایی "کمیت" باعث رسیدن به این نتیجه می‌شد، لااقل به تعداد افراد اسیر شده و با همان توانمندی‌ها باید نیرو صرف می‌شد تا آنان به اسارت در می‌آمدند.
برنامه‌های "جذب" باید به گونه‌ای طراحی و اجرا شود که بر قلب و روح جذب‌شوندگان تأثیر بگذارد، در این صورت، آثار ارزشمند آن، چشم عالم را خیره خواهد کرد. روح قهرمانی و شجاعتی که حضرت امام خمینی (ره) در جریان انقلاب اسلامی و دفاع مقدس در کالبد مردم (به خصوص جوانانش) بخشید، دشمن را منکوب و شکست خورده کرد، و باعث شد تا جهان در مقابل ایران و جوانان برومندش سر تعظیم فرود آورد. اینها شواهدی بر تقدم کیفیت بر کمیت است که نگارنده سعی در بیان آن دارد.
بهترین و ماندگارترین "جذب" در حالتی صورت می‌گیرد که با در نظر گرفتن همة شرایط و ویژگی‌های ارتباط، ابتدا اندیشه‌ها، اعتقادات، و تفکرات فرد یا افراد جذب‌شونده مورد تأثیر واقع گردد، سپس گرایش‌های او به سمت اهداف مطلوب جذب‌کننده (نیروی مقاومت بسیج) منعطف شود؛ آنگاه خواه‌ناخواه فرد یا افراد مورد نظر رفتار خود را تغییر داده و در ارتش بیست میلیونی جذب خواهند شد.
خوانندة گرامی را به مطالعة سلسله مطالب "همدلی با همزبانی بهتر است"[2] دعوت می‌کنم که به شکلی گذرا به بیان ویژگی‌ها و شرایط متفاوت مقولة ارتباط پرداخته شده است. توجه اساسی به هدف، مخاطب، شرایط پیام‌دهنده، محمل‌های پیام، دفترچه رمز، کدگذاری، رمزگشایی، زمان، مکان، و… به عنوان متغیرهای فوق اساساً ارتباط شکل نمی‌گیرد و با تغییر برخی دیگر، نتیجه کاملاً متفاوت می‌شود.
اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید لطفا ابتدا وارد شوید، در غیر این صورت می توانید ثبت نام کنید.